Review: Once

Met een uitermate beperkt budget een film maken die niet enkel een commercieel succes blijkt, maar eveneens de filmcritici weet te bekoren. Het is mogelijk en John Carney is erin geslaagd. Amper 130.000 euro heeft 'Once' gekost en het resultaat is even ongekunsteld als hartverwarmend. Once is een onverwacht maar zeer welgekomen filmpareltje.

Het verhaal van de film heeft niet zoveel om het lijf: een dertiger buskert in een Dublinse winkelstraat om een centje bij te verdienen en weet met zijn nummers over een verloren liefde de aandacht te trekken van een Tsjechisch meisje dat aan de bak komt als schoonmaakster en als bijverdienste rozen verkoopt in dezelfde winkelstraat. Er blijkt sprake te zijn van een zekere chemie tussen deze twee personen die zich in de eerste plaats uit op het muzikale vlak maar zich hier niet toe beperkt. Het meisje, die zelf een begenadigd pianiste blijkt te zijn, blijkt de jongen muzikaal bijzonder goed aan te vullen en uiteindelijk trommelen ze een aantal andere straatmuzikanten op om een plaat op te nemen in een opnamestudio.
Ondanks een weinig opzienbarende verhaallijn en beperkte technische middelen slaagt regisseur John Carney er toch in de kijker met zijn film mee te krijgen. Dit heeft vooral te maken met het muzikale talent en de chemie tussen de twee hoofdrolspelers in deze film, Glen Hansard en de Tsjechische Marketa Irglova. Hij is frontman van de Ierse rockband The Frames en heeft ooit meegespeeld in de film The Commitments, zij maakt in Once haar debuut als actrice. Dat we hier niet te maken hebben met twee rastalenten op het vlak van acteren, valt in deze film wel degelijk op. Het is daarbij des te opvallender dat dit gebrek aan acteertalent niet echt stoort, hetgeen gedeeltelijk te verklaren valt door het feit dat beiden een rol vertolken die niet al te ver van hun dagelijkse leefwereld verwijderd is en gedeeltelijk omdat de echte nadruk van deze film op de muziek ligt en dat zowel Hansard als Irglova intrigerende muzikanten blijken te zijn.
Regisseur John Carney omschrijft Once als een 'video album': een combinatie van muziek en beeld waarbij, in tegenstelling tot de videoclip, wel degelijk de muziek de centrale spil is. De cinematografie in Once schikt zich daarbij in een tweederangsrol en maakt op geen enkel ogenblik aanstalte om zelf de show te stelen. Visueel uit zich dit in een semi-documentaire look, een zeer functionele montage en het vermijden van kleurenfilters. Men krijgt daarbij als kijker het gevoel ietwat voyeuristisch te mogen meegenieten van twee muzikanten die hun oprechte liefde voor de muziek in de praktijk omzetten.
Uit Once blijkt niet zozeer een uitzonderlijk groot talent van regisseur John Carney maar wel een bijzonder sterk aanvoelen met zijn thematiek. Het feit dat Carney zelf een muzikant is en ooit zelf als bassist deel uitmaakte van The Frames zorgen er wellicht voor dat deze met een onperfecte film toch weet weg te komen. Once is immers zo'n film die zo naturalistisch en oprecht overkomt dat je nauwelijks anders kan dan te zwichten voor z'n charmes. Deze film draagt een bepaalde frisheid en actualiteit in zich die doet denken aan de Franse Nouvelle Vague-beweging uit het begin van de jaren zestig.
Of je echt van deze film zal houden, is grotendeels afhankelijk van hoe je tegenover de muziek uit deze film staat. Weten singer-songwriters met moegetergde stemmen en teksten over verloren liefdes je wel te bekoren, is de kans vrij reeël dat deze film je zal inpakken. De juryleden van de Academy Awards wisten Hansards en Irglovas nummers alleszins op prijs te stellen en beloonden hen tijdens de voorbije Oscar-uitreiking met een beeldje voor beste originele song.
Los daarvan is Once zo ongekunsteld en prettig naïef dat deze film, dagen nadat je hem gezien hebt, zijn hartverwarmende gloed op je gemoed zal weten af te stralen.