Docville: The last days of Shishmaref

The last days of Shishmaref : Het dorp dat zijn bloedsporen nalaat

De kans dat u ooit van het dorpje Shishmaref hebt gehoord, is waarschijnlijk klein. De kans dat u de bewoners ervan ooit gaat bezoeken is wellicht onbestaand. Of u zou zich moeten haasten om binnen dit en tien jaar het meest verlaten en geïsoleerde dorpje in de verste uithoek van Alaska- met slechts 500 inwoners - alsnog te bewonderen. Door het decadente leven van de overige bevolking in de rest van de wereld (het is weer de schuld van de Europeanen en de Amerikanen ) swingen milieurampen, en broeikaseffecten de pan uit. Dat milieuonvriendelijk gedrag van de Westerling laat zich duidelijk overal voelen. Ook in Shishmaref. De dorpsbewoners moeten noodgedwongen meermaals hun huisjes verplaatsen omwille van de smeltende sneeuw waardoor hun huisjes grondig verzakken.

Ondanks de waarschuwingen van Al Gore (die enkele keren op de tv figureerde) voor de desastreuze gevolgen van de milieuverontreiniging, bekommert de overheid zich klaarblijkelijk niet om het lot van deze inwoners. De inboorlingen moeten dus zelf het heft in eigen handen nemen. Verhuizen naar een nieuwe plek op de aardbol lijkt nog de enige uitweg. Reden genoeg om met dit verhaal naar buiten te komen dacht documentairemaker Jan Louter.

Doch de bewoners ( afstammelingen van de Eskimo’s) klampen zich vast aan hun thuishaven. Dat is niet verwonderlijk als je weet dat ze in deze woeste witte no man’ s land al generaties lang in harmonie leven met de natuur. Het jagen op, villen en eten van elanden, zeehonden of walvissen slorpt het grootste deel op van hun tijd. Verder vullen ze hun agenda in met dagelijkse verre ritjes met de slee, op zoek naar ijsblokken om het dorp van water te voorzien of nemen ze een stomend bad in de jachthut.

Het hoeft geen verbazing te wekken dat The last days of Shishmaref ademt rust en stilte uit. Daarnaast merk je natuurpracht en witte tapijten, besmeurd met bloedsporen van gevilde dieren, op. Als dierenliefhebber is het even slikken bij de expliciete jachttaferelen. Voorts komen enkele bewoners aan bod om hun trieste lot uit te doeken te doen voor de rest van de wereld. Voor ons, de kijker.

Deze documentaire is gedrenkt in een nostalgische romantische sfeer (vooral door toedoen van het prachtige landschap) maar verliest niet het gevoel van registratie of observatie. De camera volgt enkele geïnterviewden tijdens hun jacht of tijdens familiediners. Dat er geen enkele interventie van de camera, de interviewer of voice- over is, geeft enkel nog meer kracht aan de sporadische gesprekken of stiltes van de inwoners.

Toch is het opvallend dat het vooral de oudere inwoners hun relaas vertellen. Geen enkele jongere heeft zijn zeg gedaan. Integendeel. Op een subtiele manier laat de documentairemaker de subjectiviteit voelen. De beelden van de jongeren zijn niet bepaald flatterend. Ze ogen te lui en te modern in het primitieve landschapswezen. Luide hiphopmuziek galmt uit hun stereo-installatie, hun blikken zijn voortdurend gefocust op de televisie, hun ogen snakken naar het Moderne Westen dat omringd is door Ipods, Mcdonalds. Of ze verlangen naar een gewoon normaal leven. Een leven waar je niet voortdurend moet jagen, villen, ijsblokken kappen of telkens je huis moet verplaatsen om maar niet weg te zinken. Het zijn enkel de ouderen die het noeste arbeid verrichten. Het zijn ook de ouderen die willen blijven. Het zal allicht een bewuste beeldindeling van de generatiesplitsing geweest zijn van de regisseur. Al blijft het erg jammer dat de jongeren ook niet hun frustraties, dromen en verlangens kwijt mochten/wilden aan het grote publiek. Want het zijn tenslotte zij die het voortbestaan van Shishmaref zullen bepalen.