Review: Buddha Collapsed Out Of Shame

Buddha Collapsed Out Of Shame is niet de eerste film van de nog maar negentienjarige regisseusse Hana Makhmalbaf. Deze telg uit een beroemde Iraanse film-clan maakt eerder reeds twee films, waaronder Joy Of Madness, een behind-the-scenes documentaire die ze maakte tijdens de opnames van een film van haar oudere zus.

Buddha Collapsed Out Of Shame speelt zich af in Bamian, een stadje in Afghanistan dat wereldwijd bekend stond om diens reuzegrote, uit rots gehouwen Boeddha-beelden tot de Taliban deze in 2001 dynamiteerden. Centraal in de film staat Baktay, een vijfjarig meisje, dat dolgraag naar school wil gaan. In het post-Taliban Afghanistan blijkt dit echter geen evidentie te zijn. Baktay dient dan ook allerlei obstakels en gevaren te overwinnen om haar doel te bereiken. Baktay is echter bijzonder creatief en beschikt over een flinke portie eigenzinnige koppigheid waardoor ze wonderwel in haar opdracht lijkt te slagen.

Met deze film schetst Makhmalbaf een beeld van Afghanistan vanuit een kinderlijk oogpunt. In dit land, dat de voorbije decennia bijzonder zwaar geleden heeft onder een oneindige reeks aan oorlogen en wreedaardige regimes, is het niet makkelijk om als kind op te groeien. Dit toont Makhmalbaf treffend door het verhaal van Baktay als spiegel voor het hedendaagse Afghanistan te gebruiken. De tocht van Baktay is immers vooral een tocht vol hoop waarbij de school een metafoor is voor dit vertrouwen in een betere toekomst. De creativiteit en het doorzettingsvermogen dat Baktay aan de dag legt om haar doel te bereiken, is daarbij tegelijk hartverwarmend en verontrustend. Hartverwarmend omdat het er ons bewust van maakt hoezeer een mens in dergelijke moeilijke situaties steeds zal proberen er het beste van te maken. Tegelijkertijd vraag je je echter af wanneer voor deze zelfde mens een verzadigingspunt bereikt is, het punt waarop deze besluit op te geven en niet langer te vechten voor wat hij eigenlijk wil. De toekomst die Makhmalbaf voor Afghanistan suggereert is bijzonder somber: in een klimaat waar vernietiging de plaats heeft ingenomen van de opbouw, gaat de mens uiteindelijk mee in die vernietigingsdrang en laat zelfs de meest doorzettende persoon alle hoop varen. Makhmalbaf toont met deze film een Afghanistan in chaos en in een kritieke situatie. Een land waar dringend gebouwd dient te worden.

De aanpak van Makhmalbaf is minimalistisch te noemen en doet met een semi-documentaire aanpak denken aan de cinéma-verité stijl en het neorealisme. De cameravoering is uitermate basaal gehouden en staat vooral in dienst van het verhaal. Dit neemt echter niet weg dat er bij momenten beelden in deze film zitten die een ware streling voor het oog vormen.

Het wat simplistische verhaal van Buddha lijkt echter wat licht te wegen in relatie tot de duurtijd, een euvel dat wel vaker eens wil voorkomen in dergelijke films. Buddha is dan ook zeker niet voor iedereen weggelegd: de liefhebbers van wereldcinema zal deze film wellicht wel kunnen bekoren. De overgrote meerderheid zal de zaal echter met een ietwat onbestemd gevoel verlaten.